Pages

Wednesday, January 22, 2014

Youth Perception Of Substance Use

To be credible with participants, programmes need to be aware of the way young people view the benefits and the risks associated with substance use. All substance use meets some type of perceived need on the part of the user. While some needs may be met through a drug's effect (e.g., relief of pain, feeling of pleasure), others may be met through symbolism associated with use of a substance (e.g., sense of rebellion, feeling of belonging).

Young people use substances for many of the same reasons as adults (e.g., stress relief); however, there are some perceived needs or benefits that are more pronounced with young people because they satisfy issues related to adolescent development. These needs include: taking risks; demonstrating independence; developing values distinct from parents and other authorities; signalling entry into a peer group; seeking novel and exciting experiences; and satisfying curiosity.

A young person's view of how common or "normative" substance use is can be an important influence on his or her own use of substances. For instance, if there is a sense that most of their friends smoke, drink or use other substances, young people are more likely to do so. Some young people may use substances as consumer items -- in the same way they use clothes and music -- to establish an identity or image for themselves. Some youth do not choose substance use per se but rather choose a lifestyle that substance use is a part of, along with other elements such as alienation and rebellion.

Young people's attitudes and beliefs regarding substance use and risk tend to change rapidly and become more tolerant with increasing age. More so than adults, youth tend to minimize the risks associated with their own substance use, with young males tending to do so to a greater extent than young females. It has long been acknowledged that young people generally give less attention to long-term risks associated with substance use than they do more immediate social consequences (eg., being embarrassed in front of friends).

Views of risk by young people are linked to rates of use. In Canada, for example, attitudes of Canadian youth generally have become more accepting of substance use as rates have increased over the past 10 years. Attitudes of street youth tend to be more tolerant still and are influenced by a need to escape negative feelings and experiences and, in some cases, simply because they do not care (i.e., suicidal thoughts).

There is some indication that young people distinguish between lower-risk substance use and more problematic use. In one Canadian study of youth attitudes, those seen as using substances recreationally were considered popular socially, while daily or lone use was considered deviant and unacceptable. This perception by young people is in line with research that suggests that young people who engage in occasional substance use tend to be better adjusted psychologically than either non-users or heavy users.

While acknowledging the benefits of substance use perceived by young people, it is important that programmes work interactively with participants to help them weigh perceived benefits against perceived risks in an unbiased manner. With higher-risk youth, this is best achieved through motivational counselling.

Sunday, January 19, 2014

Hot Sakshi Tanwar meet the World Largest Family!!


LAPINÔ HNEI KÔ

Satlia Chhuasa Fachhai zy hawta hla nata bie athai kawpa châ mawhsala cha, Machâ reih thlôh kawpa nata palâ kawpa hmâpa ta vaw chapai awpa eibyuh ngâsâ. Anodeikua hla nata bie thai kawpa zy he lapinô hmô nawpa kyh liata vaw phahnai hlei vei. Phahnaipa châsala cha Chhuasa Fachhai zy, Robert B Syuhlô zy he lapinô hneipa ta saw liahsa ama sa khai habâ aw! Avaw phahnai leipa tlai achâ thlyu aw? Tahmâ taihta ama hmô thei vei hezaw!!Chavâta he tana heta eiphana rakhata tlao vaw roh sala eimâ thôkhei via nata khâchâ ei hnabeiseih.

Biezao leipa pi ta, atamy noh avaw chhipa cha eipalô tlai âvaw lie kaw bao! “Khazia maw cha tlupo ta na palô cha âlie haw?” tahpa tan a hiahri maw eisala cha âchhy aru kaw aw. Anodeikua, eina hiahri raruahpa a châ khia, kâchhie kawna chô ta “Ei einawhpa HC.Malsawmthanga vâ-ianô cha, âchuna pazao awpa ta Pune pangaipa ta asie ha...” tapa ta âchhy nata ama noh-âh kaw aw! Viasazy khopanô vâpa ta palô âlie thlâ hapa cha no-ah chhao âchhi kaw. HC.Malsawmthanga nata keima he laihsa nazy ta cha “Abie nata Sawma hela... amah mi la pha taraw vei ny; anodeikuala, âmo liata kho-iah aypa he a iah azai pasa kaw” tahpa ta thokhazy ta ama za reih tyhpa chhao ama y taraw! Anodeikua, keimo pano he cha uthei viapi eima palôh â-icha via tahpa châ pita, Satlia Beirahly (Paw Râhly) zy hawta palôh azaw vyupa châ mawh sila cha, kha hawta maniah atahtuhpa nazy kha eima zaw thlu lymâ thlyu aw. Anodeikua, pakha châta khâchâ ngâchhipa eima châ vâna heta ‘kyhpachâna’ ama tahpa he eima lapasaw kaw. Sawma chhochhi he cha aparu lâta a Hostel liata a siku hawtina zy hmô leina liata raithlih apalo ngâkaw tyh. He bie he ado nata do lei a pahnopasiatuhpa cha a personal secretary Satlia Hrehmô a châ.

Akheihawpa rai avaw châ hapa chhao ta, atakô kô 2014 he cha Siaramo nata Deiva chhôkha nazypi ta eima kô phuhpa ‘LAPINÔ HNEI KÔ’ tahpa he khâchâ ahlao patlohsatuhpa châ eima chhua chyu awpa châsala. Apachaihpa ta he nazy heta hnei cheingei eisala tahpa he kho âchhi ngâsa. Heizy hawta ama hmi nata sâ pha kawpa nata asamie samâ kawpa châ mawh eisala cha âmâ para âh leipa chhaota pahno thai âchhi. Chyhsa zy chhao ta, “Ano la ahmi nata sâ zy ta âchu kawta pachâ chhie âchhih vei, lapinô pha kawpa ahnei thlâ ha aw” ama ta aw. Anodeikua, Beihrua Lodua zy, Chhuasa Fachhai zy, Beirahly (Paw Rahly) zy, Robert B.Syuhlô zy he cha heih zy hawta ama hmi nata sâ ta âchu tlô leipa ta ama hnei para awpa ângiah habâ. Keimozy he cha chhie kaw taraw hra eisila tlaikao biereisa ta “ ngaihdam” thei eima châ hleikhô ta, eima kô nata thlazy ta za hâti chy ta pachâ chhie tu awpa muarua châ vei. 

‘Old is Gold’ tahpa he âmâ pahniehna biepipa a châ thlyu aw. Mongyuh nazy châta cha he bie he âsu kaw. Machâ uthei via laih eita, ama lathli pachânazy apaso via tyh. Keimo Marasawzy châta cha âpahnieh n’awpa chi châvei. Uthei viapi hru via laihpi atapa chi nata pho eima châ, eima niebawpa ta achhie, eima hmi achhie via laih ngâkaw. Chavata, khi ei reipa nazy ta atakô chhôta Lapinô âmâ phuhpa rakha chyu ama hnei cheingei awpa abyuh (âphuhpa chhao ama hnei tly ma?) Atakô chhao ama hnei leipa a châ khia cha ama yna vaih nata khitlâzy ta, ahrupa hawta ama pasipasawh habâ aw.

John K.Rema nata Hrehmôh Chohza (Patrick) zy hela lapinô hnei awpa ta pasyupali âmâ ngiah tupa chhao pahno vana. Eima pahno leipa nata eima pangiasa leipa ta ‘Paw’ ama châ thlâ ha ngyu thei. He chôchâh hela bierupa a châpa hnaita rei khao awvana. Ama yna Local Church ta zy hma ‘chahry’ pathlei tlamaw ha eisala, amaohphaohna to ho vana.

Akhei hawpa rai a châ hapa chhao ta e, atakô he cha eima zydua châta kô phapa kô a châ chyu nata khâchâ ahnabeiseih chyu eisila, atlâhpata eima y khia cha eima kôphuahpa ‘Lapinô hnei kô’ tahpa chhao he a hlao tloh cheingei nata ei pangiasa. Awnanopa heta dâh pathaih leipa, dâh 2 na ta lapinô ârâ kheipa/ahneipazy ama chahry ngâh nota, nieparu bawparu hmâpa ta âdo lei kawpa ta sôh lapangia ta, chhyna-o sa nawpa, awnano-pa thyuna athyutuhpazy chahry ngâh hei tlô leipa eita, cha vâta, nâmo ei viasazy saih-u, lapinô kâhta ta nama hnei thei nawpa a châ khia cha, nama paru hapa chhao ta keila apei tah vana. Chô Khazoh chhaota âchâ pyhkhei ei nata khâchâ eipangiasa.

He tlupota apasyupalipi ta atakô kô 2014 pa lia chhaota lapinô eima hnei hei leipa a châ khiata la, kei ama viasapa he eiku eisi habâ aw. Paw Râhly reisa ta, “Lapinô hneipa he hmo nao kawpa châvei” ata tyh. Adona kao hlupi chhao a y. He hawta ama rei tyhna chhâpa he khâpa hro vâta châ leipa ta, ama kô nata thla zy uthei tuha bâ ta, ama thisaih apadâh hapa vâta ‘Confidence’ hnei khao vei ei. Liahsa ta ta ama riah achhie ha. Cha vâta pahno khei thai awpa âmâ ngiah kaw. 

Achhâ chaina liata ei reih khopa cha, he ama moh chakhipâpa ta eivaw palâsapa nazy he ei viasa kho chaipa nata kyheipachâ chaipazy châ eita, he hawpa ei viasa nazy duahmo liata âduahpa ‘Satlia Senior’ ama tahpa nazy kha, atakô kô 2014 pa liana heta cha lapinô hnei âchhua chyu eisu vy. Lapinô hneipa he pitlohna nata ato kyh liata laihsana a châ tahpa he khâ eima palôrupa liata riepa ta, laiseih mawsy. Hâkô tawhta cha atlâhpa ta y eisala, ‘Ano paw’ ‘Puhpa’ tahpa ta eima cha aw thei babâ nata khâchâ pangiasana ta, thlahchhâna chhaota eicha vaw bao aw ei. Cha cha nâmo ei viasa kho kawpa nata kyhpachâ chiapazy châta eitao thei chhôpa a châ.


Nama zydua ta Kôthiehpa ‘Samaw’ eicha hlâ ei. Eichâ ly kaw ei.

Thyutliapazy nata Politics

Rei awpa thathyu âchhi lei kawpa, anodeikua rei cheingei awpa ta khâchâ keima liata nâ hnawtuhpa a y tlô pa vâta ei rei cheingei awpa abyupa ta ei pahnopa cha, Marapa thyutliapazy nata politics he a châ.

Politician zy ngâlâh he râh, chi nata pho atao pathituhpa nata, kyh apachâtuhpa châ vei ei : Eima kho apahâhtu hapa vâ chhao a châ thlyu aw. Tlyma, eima politician nazy chô liata eima hnabeiseihna nata eimâ pahniehna âsâh kawpa vâ ma a châ ha aw tly? Marapa zawpi, apachaipa ta thyutliasaw zy pi heta Politician nazy ngâlâh he chi nata pho, Râh kyh apachâ via pachai awpa hawta pachâna eima za hnei tyh. Anodeikuala, vaw châ hleivei! Râh, Chi nata Pho kyhpachâ ta, taopathi awpa he Politician zy ku liata ngâlâh âpahnieh leipa ta, keimo mopakha nochâ chyu liata tlao âpahniehpa a châ.

Chavâta, thyutliapa athaisopa nata âchuhaipa thokhazy heta liahsa âmâ chuna zy kaw patlô pata, ama thaina sona zy âma chuna kao liata ama ‘Specialized’ nazy kha Mara râh châta hmâh awpa ta hiatlia âchhi kaw nota, pangiasa leipa pi ta Poilitics liata âmâ ngiah thlâh ha hei ty, apâhria ngaita kaw. Eisaduthliena liata khâ eiropady tyhpa cha, MA History kha ta Politics lia ângiah thlâh ha leipa ta, hlâno Mara pa ‘histry’ zy kha tlao âlaichadaipa ta âchu sala, Mara pa chi nata pho châta ryu tlohpa ta rei thei awpa ta abu ta tao sala, cha hawta a châ khiata cha Mara hmasiena sâkha avaw châ aw. Cha haw pyly ta, mohropa zy chhao ta ama chuna, ama subject liata ama specialized na chyu liata râh châta keih vaw chakâ chyu ha eisala cha, cha tlu ta eima râh, chi nata pho châta aphapa cha y awvei. Chavâta Marapa thyutliasaw zy eima hra âdaih kawbâ. Politics ngâlâh he eima pahnie n’awpa châvei tapa he athiehpa ta pahno chyu ei suh u.

Thyutliapazy ku liata eima râh he hlâ eisila, thlalôh âchhi hmeiseih awma? : Eima râh Politics he zakha liata zakha thyutlipazy ku liata hlâ ha eisila. Tlyma, eima râh ryureina sâh chaipa District Council chhao he thyutliapazy ku liata vaw ypa châ hasala, thlahlôh âchhi awma? Âpahnieh tlâh a châ hmeiseih awma? He hiahrina he âchhy aru kaw. Mara thyutliazy atahmâ ta eima duahmo saipa ta keila ngâh mâh vana chamaw! Nohchareih Mara râh kyh eipachâ âtahpa pôh via laih lymâ pita, eima râh deikua raona lâ apangai via laih lymâ! Khâ eirei tyhpa hawh ta, thyutliapa saw râh kyhpachâ âtahpazy he ahlu via cha, nô nata paw kalâ chhôh liata achiepa nie ta, khôtho lâ deikua asia chaipa nata apha chaipa hawta y âchhuahpa, nawtaw akho leipa nata keima pachâna nata biereipa he na âdo chai tapa pachâna ahneipa eima hlu tu ha chy. Cha hawpa nazy cha ta eima râh he chhithapa ta, mohôh rai hria ha ei sala eima râh duasu achhie ngaita kaw aw. Chavâta thyutliasaw zypi heta sasy âtivy âchhua ha tua ei su la, Khazohpa âsaohiana chô ta ti nata râh châta keih eima chakâ awpa tlao a châ.

Thyutliasaw zy Politics liata ângiah awpa ta Chi nata Pho, Râh kypachâna hmeiseihpa eima hnei awpa abyuh: NGO’s nata Pressure Group, Awnanopa liata âhmâ nota, he paw hela râh chakaona ‘politics’ liata ângiah hapa châsala, eima râh heta eima phahnai kaw thlyu khia maw? Tahpa ta eima pachâpa nata eimâ pachy kawpa zy chhao he, ahmeiseihpa ta politics liata ângiahpa ta, bei dyuchhai liata âmâ tyuh ha nata cha ama ZERO khai ha hei ty! Eima hnabeiseihpa nata âmo liata ngâna eima pahniehpa hawta vaw châ khao ty vei ei! Khazia ma a châ awtly!! Râh, chi nata pho kyhpachâna liata ama sia leipa vâta tlâ châ veima? 

He kyh liata ei reithai kawpa nata âmopâ tlâh a châ kawpa ta ei pahnopa cha. Eima chheipâ liata âpahrâpa ‘Tlaikao’ nazy he ama châ. Thyutliapa athaisopa pôh via lymâ ei ta, Chi nata Pho châna liata ama sia ngaita kaw! Chho chaimâh ta, thata pachu â ngiah leipa ta; âmo liata ‘nationalism’ palôrupa â-icha kawpa hneipa ta, phopi padua âchhuapa ta reiraoh kawpa ta tlao hma ama la. Keimo Marasaw zypi deikua cha, chho chhyh, pachu chhyh angiahpa eima châ hleikhô ta, Marapa chi nata pho châna liata asianô leipa nata thapasana palôrupa ahnei hmeiseihpa eima chy tuha chy. Khâ eirei typa hawta Marapa phopi padua awpa ta cha, Mara pa Râh, chi nata pho kyhpachâna hmeiseihpa hnei ta, Nationalism palôrupa eima hnei ha tua awpa ângiah ta, ‘baptisma’ ha tua awpa eima ngiah. Cha hawpa palôrupa phao tlô leipa ta nata âchhuahna sianôpa hnei leipa ta Râh, chi nata pho châta keih châkâ eimâ chhuah thlâh hapa a châ khia cha khâpa sisaw leipa deita a châ aw. Na hlao atloh hapa chhao ta nâma nata na chhôkha zy châta la âthôh ngaita kaw ngyu aw. Anodeikua, Mara rah châta deikua ‘Raona’ tlao aza châ aw!! Chavâta, ei thyutlia heih atanoh nata mylâ liata Marapa chi nata pho chakaona liata ahmeiseihpa ta keih chakâ âchhuahpa, Politics tlyliah liata ângia âchhuapa zy pita cha Mara pa râh, chi nata pho kyhpachâna liata eima pipathi ha tua awpa ângiah ta, chi nata pho liata sia tua ta, nationalism chhôsolôpi eima hnei ha tua awpa ângiah. Cha hawpa palôrupa hnei awpa ta cha Khazohpa âsaohiana chô ta eima sie awpa ângiah ngaita kaw.

Mara thyuliasaw zypi ta chhithatuh phapa hnei mapi. Mara phopi padua awpa ta thyutliasaw zypi ta chhithatuhpa phapa eimâ ngiah : Thyutliapa thisaih lalôhpa sahlao âvaw tyuhpakhy piata, eima râh siezie nata eima saduthliena bielôhawpa zy eima rei daihti ta, eima khopasatu hapa vâta achhâ chhâna lâta, “ ..Marasaw tlâ ‘hel’ su u” tahpa bie eima rei châh ahlu kaw tyh. Anodeikua, ahmeiseihpa ta pi patlohsana deikua y tyh hleivei. Eima râh thapasana vâta eima reipa a châ tapa deikua âhno. Marapa chi nata pho zypi he, hlâno cha Chi nata pho reiraoh kawpa,Opa lyuhrizy kypachâna ahnei kawpa eima châ tyh. Chavâta, hmopha taona kyh liata chhochhi cha pahmaoh pakhy anao kawpa eima châ. Anodeikua, atahmâ ta eima duasu liata cha hmopha taona kyh liata pahmaoh pakhy aru chaipa chi nata pho eima châ bâ thlyu aw? Mania pahmao pakhy ta, Mara pa châta abâh pazawh thei awpa chhithatuhpa Mawsi eima ngiah kawbâ.

Eima râh politics duasu he napachâ beih hra ma? Thachhie âchhih ngaita kaw. Ahy zy eima reipachhiena kyh châ leipasala, râh kyhpachâ âtahpa eima politician nazy ta eima râh âmâ chhina dâh he lô-eih âchhih lei ngaita kaw! Thyutliapa zypi heta ama chô liata ngâna pahnieh ngâh hmeiseih mapi tahpa asia kawpa ta âlâ. Mara râh châta ‘vision’ phapa ahnei pa, âdona nata ngâchhina apasâhsapa, ano chhao âpaky ngâhpa ama sôh ngaita kaw!Atahmâta eima duahmo liata cha MDC atloh thei khao leipa a châ khia cha, achhie chaipa ta âtlyhna liata sôh nata thi ahryuna zydua thôpakhua n’awpa ta Contract thysy/thyza hlei mâpa eino(2) chhâ ahria âchhuahpa eima hlu tu ha. Cha dei châvei, vaw tloh pata biehneina avaw chaba na daihti liata, achhôkha sanawh zy sawkhâ rai nata contract pie thlâha pa eima hlu tu ha. Cha hawpa zyta râh ama chhitha thlâ hapa cha kheita e, eima râh he âduah papua thei aw?

Chavâta atahma ta duahmo liata Marapa zy ta Marapa phopi padua awpa ta hmalana, keih eima chakâ nawpa kyh liata cha, chhithatuh phapa eimâ ngiah ngaita kaw. Chhithatuhpa phapa eima hnei to leipa vâta thyutliasaw zy eima palôhrupa aviavi ngâhai. Chhithatuhpa phapa nata riaphapa, adona nata ngâchhina achabapa, Râh châta ano chhao âpaky ngâhpa he patluah bâ eisu u. Cha dei châvei, nâma cheingei chhao kha chhithatuhpa phapa na châ thei hra. Chhithatuh phapa eima hnei tita cha Marapa zypi he eikha tlaita pananopa ta eima y cheingei awpi ta, eima râh ‘change’ hmeiseihpa vaw tlô awta, paw pakhata arei typa ‘Better Maraland’ chhao ahmeiseihpa tlaita eima hnei thei aw. 

Achhâ chaina liata ei rei kho pa nata ei pachâ peimawh kawpa cha ‘âpôhkhana’ he a châ. Kao totie liata eima râh hmasie ta, Mara pa phopi padua awpa ta cha, keimo achhôh liata apahrâpa, ahneituhpa Marasaw zy sapa nata thlahpa liata eimâ pôhkha ha tua awpa ângiah. Reiraohna nata âpôhkhana eima hnei tlô leipa a châ khia ta cha, eima chheipâh liata apahrâpa chi hro pho hropa zy hmiakô liata disaopa ta thlai eima y aw.
‘Khazohpa nata eima râh châta’

(Bie nata hla athai kawpa châ ha maw sala cha, âkicho kawpa natal ô-eih âchhih kawpa ta ei roh awpa châ taraw ta, anodeikua cha hawpa âphahla kawpa eichâ vata âkicho lei kawpa nata pahlaopahlina chôta eiphana hawta eivaw ropa a châ -Author)

EI THYUTLIA HEIHZY HNOTA EICHÂ PAPHAOPA HNÔH CHAIPA

Atakô he Khazohpa ngiachhiena vâta Mara thyutlia saw zy eima hra kaw khia ma tahna eiza hnei. Apachai pata facebook liata thytliapa hlupi zy ta ti nata râh, Mara rah châ ta eima saduthliena nata eima kho dâh zy akawh kawpa ta rei ty pita, pachâdâh nata hmô dâh chhao âlyu khai tyh vei. Cha hawta aza châ nota, keima cheingei chhao heta Facebook he kô 7 daihmâ tlai eivaw hmâh habâ hra nata, eithôkhei ngâsâ ha. Eipachâna nata eisaduthliena zy lai zaolao pata ei chapai tyh hra.

Anodeikua, ei rei kho chaipa deikua cha he bie he a châ. Marâ pa phopi padua awpa heta khâpa he ma eimâ ngiah/peimawh châi tly? Mara râh tlâh nawpa heta nâma nata keima heta khâpa hmo ma eima tao hra aw? He maophaohna he nâma ku liata a ypa hawta nâ pahno beih ma? Na râh heta âchâhnaw kawpa hawta nâ pahno beih ma? Nâ pahno leipa a châ khia tala Nationalism chhôsolôpi phaoh/hnei awpa ta, nâma khan â ‘baptisma’ tua awpa ângiah thlyu aw.

Bie hlupi za reih awpa eikho kaw taraw pata, bie nata hla athai kawpa eichâ leipa vâta, Marâ pa phopi padua awpa ta; keima mopakha ta ei palôrupa liata eiza paveih tyhpa nata ei pachâ peimawh kaw tyhpa, ei thyutlia heih zy lâ liata eirei kho kawpa he âpazi pata eiza reih laih tua aw.

MARA REIH PASÂHSA TA PABOHSA AWPA HE THYUTLIA SAW ZY MAOPHAOHNA A CHÂ

Mara pa phopi padua awpa ta a peimawh kawpa he khâpa hmo hema a châ aw?Chi nata Pho pabohsa nawpa heta khâpa chhaichhi he ma pha cha awvâ? ‘Reih’ Mara reih tlai he a châ. Atahmâ no tawhta Mara reih pasô na châh pahno leipa ta eima khâsi vei khia ta cha, atahmâ tawhta kô 10 pa liata cha eima râh chhô liana heta Mara reih thei awpa y khao leipa awta, Mara pa deikua y taraw hra eisila, reih thei awpa a y khao vei khia ta cha, Chi nata Pho alei pa eima châ habâ aw. Mara pa tahpa ta reih awpa y khao aw mapi. Mara reih pabohsa ta, cheichaloh laih lymâ awpa heta thyutliasaw zy eima maophaohna âsâh kawpa ta ei pahno. Chavâta thyutliasaw zypi ta atahmâ tawhta cha, Mara reih hmasie via nawpa ta SMS,Facebook nata Internet etc liata zy Mara reih he hmâh hlu via lymâ eisu vy. Tlaikao reh ta sms “Mate kangai che” tahpa hlâ ta cha, na pikheipa reih Mara reih cheingei ta, “Eidao…eicha vâ kaw’’ tahpa he hmâpachhi tua rai ângia via syulyu!

MARA PA PHOPI PADUA AWPA TA THYUTLIASAW ZY EIMÂ TIVY TUA AWPA ÂNGIAH

Ei rei chiehpa hawta atahmâhlâ he facebook liata Mara râh pawlitiks chôchâh reihpa ta nata âeichhia pata thyutliasaw hlupi âchiavo pata eimâ hmaoh pakhy hôlô, âly chhao âchhi hmeiseih. Anodeikua, Mara thyutlia zypi he nô nata paw kalachhôh lia eima y chhô nata, Top-up khô nawpa nata Internet Pack khô nawpa dâdei chhao eima nô nata paw, chhôkha zy eima hiah thlâh chhô heta la,Mara râh châta eima saduthliena nata eima ‘Dream’ zy he khâpasisaw leipa haw deita a châ aw. Asia kawpa ta âlâpa nata âhno thlâh hapa cha, Satlia pakha heta âtlyh chyta Facbook liata MDF/Congress pha leizie nata ama hmo taodâh akho leina zie reih pata, MDF/Congress cha Mara râh châta Party pha chaipa a châ zie a thata a reih ty. Thyutlia thokhazy deikua cha Neutral kawpa ta MDF chhao Congress chhao, MNF etc chhao reipachhiepa ta, ama reipapha tyh. Anodeikua, kha thyutlia paw kha âtlyh daihti vaw châ ta, Vote pathla âvaw daih ha ta, pangiasa leipa pita- Congress a vote syulyu ha chamaw! Khazia rimâ maw? Facebook lia cha râh kyhapachâ kaw mâmawh? Achhâpa cha he vâna heta tlâ châ veima? Nô nata paw, Chhôkha kalachhôh liata a y thomo thlâh hapa cha achhâ chhâna last moment liata cha anô nata paw, Chhôkha zy ta ama pahnie (Convince) ha pyly. Yzie za hnei khao vei.

Cha hawpa duahmo liata âduahpa eima châpa vâta Mara pa phopi padua awpa ta ahmeiseihpa tlâi ta keih chakâ awpa he aru ngaita kaw. Thyutliasaw eimâ tivy ha khia ta cha riahpha kawpa ta ahmeiseihpa (Practical) ta nata riahpha kawpa ta keihchakâ awpa chhao eima ngâh aw. Chavâta hy unawh, Nâma mopakha kha âvaw tivy ha tuala, cha tita la thyutliasaw zypi heta Mara phopi eima padua thei aw.

MARA THYUTLIASAW ZYTA ZYHNA KYH PACHÂPEIMAWH EISU U

Khâpa hmo rai tao eisila hmia eima pasah awpa cha eima Krizyhna he a châ. “Na chakao kho leipa chi nata pho cha, pahleipadia pata y tlô awta” tapa bie he eima nahkao ta athei hlu kaw! He bie he bie dopa, bie hrohpa a châ. Khazohpa apahno leipa nata achakao kho leipa chi nata pho he Khizaw liata nawh na lâ ama pangai via laih lymâ.

Mara thyutliasaw zypi ta Khazohpa pahno eisila, ato kyh liata hmia eima pasahpa a châ khia ta cha, sapa nata thlapa liata byhna to awpi ta, râh châ chhao ta byhnâ eima tlôkhei thei hei aw. Pari pangana chô ta “Marasaw” ta thlâthli pa heta khâpa râh rôhnapa hmata mania tlôkhei beih awvei. Abeipa eima Khazohpa eima pahnopa a châ khia cha eima chuna nata eima hmo taona kyh lia maih ta byhna piepa ta eima y aw tahpa he bie dopa nata bie y chiehpa a châ. Chavâta, Mara thyutliasaw zypi ta eima Khazohpa he pahno eisu u.

NÔPAW HMIATUAPAZY NATA RYUREIHTUHPAZY THLAHSANA CHÂH PAHNO EISU U

Thyutlia thokhazy pi ta nôpawpazy pakah tawhta ‘sâlâ’ tahpa reikah eima hlao châh aza y tyh. Facebook liata reichhona (Comment) eima pie dâh nata eimâ chhy dâhzy he achâh ta cha mo âdy leikaw tyh. Reihchhona eima pie hlâta he zy he chhôsolôpi liata he zy he khâ âthei thlâh ha eisila tahpa eikhoh kaw.
Mara pa phopi padua awpa ta riethei thachhâ panaopa chhao âpapeisa leipa ta, o nata lyu siesai ta, mathlai chhao ta noza hmiachhie âla laina chôta keih a chakâtuhpazy ama châ. Taheina thâlâ cha, atahmâ ta râhkyhpachâ âtahpa thyutliasaw zy hry liana heta New Siaha tawhta Siaha Bazaar taih phei ta asie hopa chhao y mapi mâmy! PL Region ama hia daihti no nata District council eih-hrâhpa hmô awpa ta keih ama châkâ daihti no zy chhochhi cha ama rai, kha daihti nota sawkha rai sôh kawpa siesaipa ta nâma nata keima, Marasaw châ heta keih ama vaw chakâ. Cha nota nâma nata keima ta amah mo taochheina nata ama taopasipa sai reih/tlua pita, amah mo taopha pa deikua theilei pachâsapa ta reipa kho mapi. Apei chaimâh; bâhsai eisu u.

Tawhla, atahmâ ta eima râh nôpawpa zy chhao he amah mo taochheipa nata ama pado leina sai reipa thlâh ha leipa ta, amah mo taopha pa zy chhao reipa hra eisu u. Nâma nata keima eima pahno pa nata eima hmôpa khô lâ liata Mara râh châta zâ mokuramâ chhao khaih leipa ta, achhô azâ ta rai ama hria tyh taraw! Chavâta kheita rai châ hasala hy unawh; âsosi eisu vy.

Achhâ chaina liata ei thyutlia heihzy lâ liata eirei kho kawpa cha, nâma nata keima heta Mara phopi padua awpa ta taotheipa eima hnei hra na tahpa he pahno eisila. Khâpa kao liata chhâ aphana lâta Mara râh hmia phaozie he panano âchhuah eisu vy..


‘Mara râh nata Khazohpa châta’